“О, край родны,
край прыгожы…!”
ТЭМА: “О,край родны, край прыгожы…!”
МЭТА: правесці завочнае падарожжа па родным краі, высветліць шлях, пазнаёміцца з вёскамі, палеткамі, прыродай, з усім тым, што сустракаецца па дарозе ў Нясвіж;
развіваць памяць, уменне даць поўны і змястоўны адказ на пастаўленыя пытанні, кемлівасць;
выхоўваць цікавасць і любоў да свайго роднага краю.
АБСТАЛЯВАННЕ: карта Беларусі і карта Мінскай вобласці (дзіцячыя) , цацка – цягнік, кніга загадак, “По родному краю”- кніга К.Я. Шышыгінай “Музы Нясвіжа”, кніга – энцыклапедыя “Памяць”, 2001,набор фотаздымкаў “Жемчужины Беларуси”- Несвиж, кніжка – маляванка К. Шышыгінай “Нясвіж: назва горада”, малюнак Слуцкай брамы.
ХОД МЕРАПРЫЕМСТВА
ВЯДУЧАЯ (настаўнік)
Беларусь мая, маці родная, -
За сялом рака паўнаводная,
За ракой сады салаўіныя,
Льюцца песні ўдаль пераліўныя.
Беларусь – наша Радзіма. Колькі разоў мы вымаўляем гэтыя тры словы! Пра яе складаюць песні і вершы. Першы школьны ўрок прысвячаецца ёй – нашай Беларусі. І нам з вамі пашчасціла жыць, вучыцца і працаваць тут.
Сёння мы адправімся ў падарожжа па сваім родным краі.
Звярніце ўвагу на дошку (дзве карты).Параўнаем карту Беларусі і карту Мінскай вобласці. (Разглядаем і аналізуем).
Так, на карце Мінскай вобласці мы можам паказаць наш канчатковы прыпынак. А дзе мы прыпынімся? Цікава? Ну дык пачнём наша падарожжа.
(Выбіраецца вадзіцель цягніка, а ўсе астатнія вучні – вагоны)
-Паехалі! (Вадзіцель рухае цягнік, а вучні выконваюць імітацыю рухаў рукамі і тупаюць нагамі).
Спачатку высветлім, куды нам патрэбна трапіць. А дапаможа нам крыжаванка. Адгадаўшы ўсе мае загадкі – пытанні, вы даведаецеся, куды мы адпраўляемся.
Гатовы?
1. Пара года, якая пачынае вучэбны год. (ВОСЕНЬ). 3
2. А пасля зімы заўсёды прыходзіць да нас… (ВЯСНА)
3. А зімой абавязкова, хоць на некалькі дзён, выпадзе … (СНЕГ)
4. Вёска, у якой знаходзіцца наша школа. (ЛЯВОНАВІЧЫ)
5. Пара года, якая ідзе пасля восені. (ЗІМА)
6. Як называецца першы месяц зімы, ён жа апошні месяц года. (СНЕЖАНЬ)
Н
Я
С
В
І
Ж
Вось цяпер вы ведаеце, што мы адправімся ў падарожжа па сваім родным краі, а канчатковы прыпынак наш будзе ў Нясвіжы. Будзьце ўважлівыя, таму што мы пройдзем шлях толькі ў адзін бок, а дамоў вы будзеце вяртацца самастойна. Запамінайце вёскі, якія будуць трапляцца ў вас на шляху і вы ніколі не заблудзіцеся.
- Вы гатовы? Паехалі! (імітацыя рухаў, вадзіцель рухае цягнік).
ПЕРШЫ ПРЫПЫНАК. Вёска ЛЯВОНАВІЧЫ.
-Што вам вядома пра нашу родную вёску? (гучаць паведамленні-адказы дзяцей).
(Абагульненне і слова настаўніка).
Лявонавічы – цэнтральная вёска сельсавета і ЗАТ “1 Мая”. У 1720 г. Лявонавічы – сяло ў Навагрудскім ваяводстве ВКЛ. У 1870 – вёска ў Пацейкаўскай воласці таго ж павета. У 1890 годзе ў вёсцы адчынена рухомая школа граматы, у якой у 1890/91 навучальным годзе вучыліся 8 хлопчыкаў.
Мала не толькі ўрока, але і дня, каб расказаць усё пра вёску. Дапамагчы вам можа кніга “Памяць” (рэклама кнігі).
Перажыла вёска вайну. Падчас вайны загінулі 49 землякоў. У 1976 г. на ўшанаванне іх памяці ў цэнтры вёскі пастаўлена стэла.
На 01.01. 2001 . – у вёсцы 167 двароў, 431 жыхар.
Зараз у нас ёсць: дом культуры, бібліятэка, два магазіны, школа, дзіцячы сад, аддзел сувязі, філіял “Беларусбанк”, урачэбная амбулаторыя, гараж, жывёлагадоўчая і свінаферма.
Вось такая багатая і разнастайная наша вёска. 4
- Адпраўляемся далей па сваім родным краі. (Імітацыя рухаў,
адзін вучняў рухае цягнік).
А прыехалі мы ў наступную вёсачку нашага краю. Гэта вёсачка…
Не так усё і проста.
ЗАДАННЕ: успомнім алфавіт і знойдзем патрэбныя літары. Кожны нумар – адпаведная літара алфавіта ў сваім пэўным парадку.
|
4 |
1 |
2 |
18 |
21 |
15 |
27 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Гэта вёска ГАБРУНЫ.
Едучы ў горад Нясвіж нельга прамінуць вось гэту невялічкую вёсачку і поле, якое бясконца цягнецца да шашы. Поле ЗАТ “1 Мая”, на якім кожны год красуецца новы ўраджай . Зараз мы і адгадаем, які ўраджай можна сустрэць на полі.
ЗАГАДКІ
1. На коліку сем саколікаў, кожны ў капотачцы. (Авёс).
2. Было жоўтым, вырасла зялёным, сонца пацалавала, зноў жоўтым стала. (Пшаніца).
3. Лата на лаце і шва не відаці. (Капуста).
4. Не шыта, не кроена, а ўся ў рубцах. (Капуста).
5. Гусі паляцелі, а лапы пакідалі. (Высечаная капуста).
6. Кіну з мак, а вырасце з кулак. (Бурак).
7. Чырвоненькі пеўнічак ў зямліцы спявае. (Бурак).
8. Сама панна ў каморы, а яе косы на дворы. (Морква).
9. Залатыя горы растуць у летнюю пору. (Копы).
10. Колькі на небе зорачак, столькі на зямлі дзірачак. (Ржышча).
-Менавіта ўсё гэта і можна сустрэць на полі.
Габруны – вёска невялічкая. У 1811г. – вёска фальварка Чанавічы, 1897 г. – вёска ў Ланскай воласці Слуцкага павету. З 12. 10. 1940 г. у Лявонавіцкім сельсавеце.
У вёсцы ёсць магазін, жывёлагадоўчая ферма.
-Так, бачу вы стаміліся. Давайце заспяваем песню. Якое ж падарожжа без песень?
(Гучыць песня “Если с другом вышел в путь…”)
-Паехалі далей! (імітацыя рухаў). 5
А праездам мы ў вёсцы ДУБЕЙКІ. Але ж у саму вёску
не збочваем. Навошта нам рабіць кругі, хочацца ж хутчэй у горад.
Наступны раз адправімся ў падарожжа і абавязкова заедзем у Дубейкі, а там і ў Салтанаўшчыну. Я спадзяюся, што вам гэтыя вёскі таксама знаёмыя. А сёння ў нас мала часу. Таму прадоўжым наша падарожа.
Наступная на шляху вёска асацыіруецца з лесам. Нельга прамінуць той лес, што знаходзіцца ў вёсцы КАЧАНОВІЧЫ, каб трапіць у Нясвіж.
Качановічы – вёска Ланскага сельсавета. Не шмат жыхароў яе насяляе.. Ёсць у Качановічах клуб – бібліятэка, магазін, жывёлагадоўчая ферма,збожжасховішча.
На вясковых могілках пахаваны 5 воінаў Савецкай Арміі, якія загінулі ў баі з гітлераўцамі пры вызваленні раёна. У 1970 годзе на магіле пастаўлены абеліск.
-А вось давайце заглянем у лес, падыхаем свежым паветрам і адпачнём на паляне. А ў лесе водзяцца… Каб адказаць на пытанне, трэба адгадаць загадкі.
ЗАГАДКІ
1.За лесам коні ржуць, а дадому не ідуць. (Воўк)
2. Улетку шэранкі, узімку беленькі, доўгія вушы мае хутка ў лес уцякае. (Заяц).
3.Пад соснамі, пад елкамі ляжыць клубок з іголкамі. (Вожык).
4.Хто два разы на свет родзіцца? (Птушка).
5. Не доктар, а дрэвы лечыць. (Дзяцел).
6.Сівенькі конік, не паедзеш, не пагладзіш. (Вуж).
7.Хто мяне заб’е, той сваю кроў разалье. (Камар).
8. Семсот муляроў збудавалі дом без вуглоў (Мурашкі).
- Малайцы! Усе мае заданні вам пад сілу.
Зраблю адну падказку, каб лягчэй было запомніць шлях у Нясвіж: звярніце ўвагу, што усе вёскі на шляху размешчаныя ў алфавітным парадку. Не я гэта прыдумала. Так яно было.
(Габруны, Дубейкі, Качановічы, Нясвіж –таксама не выключэнне).
- Паедзем далей? (адказы). Застаецца мала часу і трэба хутчэй дабрацца.
(Імітацыя рухаў рукамі, нагамі. Вадзіцель рухае цягнік).
- Ой, куды гэта мы трапілі? (перад вучнямі малюнак 6
Слуцкай брамы).
Здаецца чую рык гармат,
І шабляў звон, і куляў град.
Скажы: чаму ізноў не спіш,
Нясвіж?
Ля гэтых сцен прайшлі вякі,
Князі, уланы, мужыкі,
Так цяжка верыцца ў ціш,
Нясвіж.
Нібы на тых вякоў краю,
Ля Слуцкай брамы я стаю.
Л. Дайнека
Вось і мы з вамі трапілі ў Нясвіж. І зараз знаходзімся ля Слуцкай брамы. А што вам вядома пра браму? (адказы дзяцей, падагульненне і зачытванне настаўніка. Кніга “Музы Нясвіжа”
К. Шышыгінай).
Зараз паслухайце легенду, адкуль пайшла назва горада. (Нясвіж: назва горада. К. Шышыгінай-Патоцкай)
Я спадзяюся, што няма ў класе вучня, які б не быў у Нясвіжы. Па–гэтаму зараз я прапаную вам самастойную працу. Разгледзьце фотаздымкі, малюнкі Нясвіжа. Каму што–небудзь вядома – падзяліцеся сакрэтам, раскажыце пра пабудову, выяву.
А наша падарожжа завяршаеецца. І на тэму “Горад стары і такі малады – Нясвіж” мы пагутарым на наступным мерапрыемстве. Таму што пра Нясвіж вельмі многае патрэбна сказаць і разгледзець.
(Пасля выканання задання ўсе вучні становяцца каля дошкі, успамінаюць маршрут, па якім патрэбна вярнуцца дадому).
- А ці любіце вы свой родны край?
- Дык давайце заспяваем песню.
(Гучыць песня “Люблю наш край, старонку гэту…”)
Вось і ўсё, пара развітвацца.
Да новых сустрэч!
СПІС ВЫКАРЫСТОЎВАЕМАЙ ЛІТАРАТУРЫ
1.Нясвіж: назва горада. Кніжка-маляванка К. Шышыгінай.
2. По родному краю. “Музы Несвижа” К.Я. Шишигина, 1986.
3.”Жемчужины Беларуси”. Несвиж (набор фотографий с пояснениями).
4.Несвиж (Дворцово – парковый комплекс)
5. Не ведае культура межаў. Ганецкая А.А.,2006.
6.Беларускія загадкі. Я. Саламевіч.- Мн., 1989.
7. Часопісы “Вясёлка” (дзіцячыя карты).